Więzadło krzyżowe przednie – gojenie się tkanek miękkich
W poprzednim wpisie powiedziałam Wam o mechanizmie uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego. Dziś opowiem jak goi się taka tkanka.
Na początku zaznaczę, że każda tkanka miękka (więzadło, ścięgno, brzusiec) jest w stanie zagoić się samoistnie. Jednak nie zawsze wytworzona zostanie tkanka wydolna, gotowa do wysiłku i obciążeń. Stąd często należy wykonać zabieg, rekonstrukcję – by sportowiec mógł wrócić do treningów.
W fizjoterapii mówimy o trzech fazach gojenia się tkanek miękkich : zapalnej, proliferacji oraz przebudowy.
FAZA ZAPALNA:
Jest niezmiernie ważnym etapem gojenia się tkanek. Trwa zwykle od 4-6 dni, czasami nawet do 2 tygodni. Zapalenie w odniesieniu do całego organizmu jest niezwykle istotnym i niezbędnym procesem, gdyż powoduje: izolację miejsca, uszkodzonego i miejsca zapalenia, a poprzez migrację wielu cząsteczek i komórek do miejsca, w którym toczy się proces zapalny prowadzi w końcu do zagojenie się uszkodzenia. Cztery istotne oznaki toczenia się procesu zapalnego to:
- Obrzmienie
- Podwyższenie temperatury
- Ból
- Zaczerwienienie
- Ograniczenie ruchomości
Czyli opuchlizna nie musi być takim złym objawem. Oznacza, że mogło się coś uszkodzić, ale jednocześnie, że zaczyna się goić!
FAZA PROLIFERACJI (NAMNAŻANIA)
Zaczyna się zwykle w czwartym dniu po urazie i trwa do ok 3-4 tygodni po wystąpieniu czynnika uszkadzającego. Do miejsca uszkodzenia wędruje wiele komórek, które właśnie w miejscu urazu tworzą ziarninę – młodą, nową tkankę łączną bogatą w naczynia krwionośne.
W miejscu uszkodzenia następuje produkcja kolagenu. Ale tyczy się ona „gorszego kolagenu”. Naczynia krwionośne, które tworzą specyficzne ziarenka na powierzchni rany powoli zanikają, a ziarnina zmienia się w twardą, włóknistą tkankę łączną zwaną blizną.
Jest to bardzo ważny moment z punktu widzenia fizjoterapeuty, ponieważ jego zadaniem jest od początku wytwarzania się sztywnej blizny, ją uelastyczniać.
FAZA PRZEBUDOWY
Jest kluczową fazą procesu gojenia się tkanek. Może się rozpocząć już w drugim tygodniu po uszkodzeniu. Ponieważ włókna wytworzone w fazie proliferacji nie charakteryzują się dużą odpornością mechaniczną, należy je przekonstruować. Blizna dojrzewa, proporcja między kolagenem typu „dobrego” i „gorszego” ulega normalizacji, gdyż poziom kolagenu gorszego, natomiast kolagenu lepszego wzrasta. Ułożenie włókien kolagenowych w tej fazie dąży do pełnego zorganizowania. To sprawi, że powstały zrąb będzie wytrzymalszy, a także wydolniejszy.
W miejscu uszkodzenia zmniejsza się ilość komórek i bogactwo unaczynienia. Poziom uwodnienia tkanek jest już bliski fizjologicznemu.
Czy fizjoterapeuta może ingerować i poddawać tkanki zabiegom podczas każdej fazie gojenia?
Przeczytacie o tym już za tydzień!
Bibliografia:
- Chamberlain CS, Leiferman EM i wsp., Interleukin-1 receptor antagonist modulates inflammation and scarring after ligament injury, Connect Tissue Researh, 2014,55(3):177-186
- Jagier A., Nazar K., Dziak A., Medycyna Sportowa, PZWL 2013, 672-675
- Jurzak M., Antończak P., Adamczyk K., Białko aktywujące fibroblasty α (FAPα)-udział w gojeniu tkanek i kancerogenezie, Postępy biologii komórki, 2011; 38(4):597-612
- Molloy T, Wang Y, Murrel GAC, T, The roles of growth factor in tendon and ligament healing, Sports Medicine, 2003;33(5):381-394
- Sawicki W., Histologia, PZWL, Warszawa 2009
- nature.com
Podyskutuj z autorką
